Badanie zostało zrealizowane w ramach projektu badawczego pt. „Przemoc w teatrze – praktyki, dyskursy, alternatywy”, finansowanego przez Uniwersytet Jagielloński w ramach Priorytetowego Obszaru Badawczego POB Heritage. Jego celem było zbadanie obecności i funkcji substancji psychoaktywnych (alkoholu i narkotyków) w codziennym funkcjonowaniu instytucji teatralnych w Polsce. Badanie miało charakter ilościowo-jakościowy i zostało zrealizowane za pomocą autorskiego kwestionariusza internetowego, który wypełniły 304 osoby pracujące w polskich teatrach.
Autorkami projektu są: dr Bogna Kietlińska-Radwańska (Uniwersytet Warszawski), dr Monika Kwaśniewska (Uniwersytet Jagielloński) i dr Katarzyna Waligóra (Uniwersytet Jagielloński).
Motywacją do przeprowadzenia badania była hipoteza, że problem obecności używek w te- atrze, procesach artystycznych i środowisku artystycznym istnieje i niejednokrotnie przybiera alarmujące formy. Świadczyć może o tym dyskusja o przemocy w teatrze, w której alkohol, a czasem i narkotyki są często bohaterem drugiego planu.
Raport ukazuje pierwszą część badania, która dotyczy alkoholu. Czy faktycznie używki są obecne w teatrze nie tylko w miejscu, ale też w czasie pracy? Jakie sytuacje sprzyjają sięganiu po nie? Czy istnieje środowiskowa presja prowadząca do spożywania alkoholu?
Zebrane dane ukazują alkohol jako złożony element kultury pracy teatralnej – obecny zarówno jako rytuał wspólnotowy, narzędzie integracji i świętowania, jak i sposób radzenia sobie z napięciem, stresem czy przeciążeniem emocjonalnym. Jednocześnie w badaniu ujawniają się ciemne strony tego zjawiska: przypadki nadużyć, przekroczeń granic, przemocy fizycznej i symbolicznej, a nawet molestowania seksualnego – często niewidocznych, niesankcjonowanych lub normalizowanych. Wyniki badania nie mają na celu stygmatyzacji środowiska teatralnego, lecz otwarcie przestrzeni do refleksji nad jego kulturą pracy, nieformalnymi rytuałami i potrzebą bezpieczniejszych, bardziej odpowiedzialnych relacji zawodowych.
Alkohol w polskim teatrze
zespół badawczy: dr Bogna Kietlińska-Radwańska (Uniwersytet Warszawski), dr Monika Kwaśniewska-Mikuła (Uniwersytet Jagielloński), dr Katarzyna Waligóra (Uniwersytet Jagielloński)
konsultacja merytoryczna: mgr Tymon Kietliński-Radwański
opracowanie wyników: dr Bogna Kietlińska-Radwańska
Raport został opublikowany dzięki wsparciu Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego.
